Surat Tommy Thomas punca keputusan ancam aset Malaysia di luar negara

Surat bekas peguam negara Tommy Thomas kepada peguam yang dilantik oleh pihak yang mendakwa sebagai waris sultan Sulu dijadikan sandaran dalam keputusan timbang tara baru-baru ini yang kini mengancam untuk merampas aset Malaysia bernilai berbilion ringgit di luar negara.

Penelitian terhadap 297 perkara dalam keputusan timbang tara itu menunjukkan sekurang-kurangnya lebih dari 10 kali surat Thomas dipetik ketika hakim timbang tara Gonzalo Stampa menjelaskan kewajaran anugerah diberikan kepada penuntut.

Proses timbang tara itu berakhir di mana Malaysia diperintahkan untuk membayar AS$14.9 billion (RM60 billion) kepada kumpulan tersebut, menjadikan ia sebagai pampasan kedua terbesar seumpamanya di dunia, malah mampu menyebabkan kerugian lebih besar daripada skandal 1MDB.

Dalam surat bertarikh 19 September 2019, Thomas yang menjadi peguam negara semasa pentadbiran Pakatan Harapan menyatakan kekesalan apabila kerajaan Malaysia menghentikan pembayaran tahunan kepada waris kesultanan Sulu, sebuah kerajaan yang pernah memerintah beberapa wilayah di kepulauan Melayu termasuk apa yang hari ini merangkumi negeri Sabah.

Pembayaran tersebut dihentikan sejurus selepas pencerobohan bersenjata di Lahad Datu, Sabah oleh ratusan penyokong setia Sulu pada 2013.

Selepas menyatakan kekesalannya, Thomas turut menyenaraikan tunggakan bayaran termasuk 10% faedah, di mana jumlah keseluruhannya berjumlah RM48,230.

Thomas kemudian menawarkan untuk menghantar jumlah tersebut “dengan segera” kepada pihak penuntut sebagai pertukaran untuk menamatkan sebarang tindakan timbang tara.

"Malaysia kini bersedia dan sanggup membayar kepada klien anda semua tunggakan bayaran dari 2013 hingga 2019," tulisnya sambil menambah tawaran tersebut harus dibalas pihak penuntut untuk menghentikan sebarang langkah timbang tara diambil.

Timbang tara itu dibuat selepas tuntutan dibuat oleh lapan individu, di mana mereka memetik perjanjian pada 1878 antara Sultan Sulu Mohamet Jamal Al-Alam dan Syarikat Berpiagam Borneo Utara British, sebuah syarikat kolonial Britain yang ditubuhkan bagi mengeksploitasi sumber alam di wilayah itu.

Dalam perjanjian tersebut, sultan menyerahkan kedaulatan di beberapa wilayah yang terletak di Utara Borneo yang kini dikenali sebagai Sabah.

Susulan beberapa proses undang-undang di Sepanyol, keputusan timbang tara itu diumumkan sebuah mahkamah di Paris pada Februari tahun ini di mana pihak penuntut dianugerahkan AS$14.92 bilion (RM60 bilion) termasuk faedah dan kos.

Keputusan tersebut dikecam oleh Putrajaya, di mana ia mengatakan Stampa yang merupakan hakim timbang tara Sepanyol tidak mempunyai kuasa untuk memberikan anugerah tersebut.

Bagaimanapun, ia tidak menghalang peguam kepada penuntut untuk mula menguatkuasakan pampasan itu awal bulan ini, dengan menyampaikan notis rampasan aset ke atas dua anak syarikat Petronas di Luxembourg.

Sebagai reaksi kepada tindakan tersebut, sehari kemudian, Malaysia mendapat perintah penangguhan di Paris untuk menghentikan pelaksanaan anugerah timbang tara tersebut, yang mengundang amaran peguam penuntut untuk menyasarkan aset-aset Malaysia di negara lain.

Bagaimana surat Thomas membantu dalam kejayaan tuntutan Sulu

Ketika mengemukakan kes dalam prosiding timbang tara tersebut, penuntut Sulu beberapa kali menggunakan tawaran yang dibuat Thomas, di mana Stampa merujuknya dalam mewajarkan penganugerahan berbilion dolar itu.

Stampa berkata Malaysia melanggar perjanjian 1878 apabila menghentikan bayaran tahunan sebanyak RM5,300 sejak 2013.

“Encik Thomas mengambil pendirian yang sama dalam suratnya pada 19 September 2019 ... ketika beliau menawarkan penyelesaian dengan kembali membuat pembayaran, dengan syarat pihak penuntut menghentikan tindakan timbang tara.

“Secara jelas (dan benar), peguam negara Malaysia tidak pernah menganggap timbang tara ini sebagai satu serangan terhadap prerogatif kedaulatan Malaysia.”
 
Kemudiannya, Stampa kembali mengulangi apa yang dikatakan Thomas.
 
“Pihak responden (Malaysia) turut mengakui semua pembayaran itu dihentikan pada 2013 dan tidak dibayar kepada penuntut sejak itu. Pada 19 September 2019, Malaysia berkata bahawa ‘… ia kini bersedia dan sanggup membayar klien semua tunggakan dari 2013 hingga 2019 dan bersetuju untuk mematuhi Geran 1878 dan Pengesahan Penyerahan 1903 mulai sekarang berhubung pembayaran akan datang. Sementara mengenai tunggakan, Malaysia juga bersetuju untuk membayar faedah mudah sebanyak 10% p.a. bagi pembayaran tahunan untuk setiap tahun yang dirujuk’..”

Stampa juga turut merujuk kenyataan lain oleh Thomas dalam menyimpulkan sultan Sulu tidak pernah melepaskan dirinya daripada kedaulatan ke atas wilayah Borneo Utara.
 
Stampa berkata Malaysia bersetuju bahawa “penilaian bukti yang ada pada timbang tara ketika ini mengekalkan Sultan tidak pernah dilucutkan atau dilupuskan daripada kedaulatan wilayah Borneo Utara yang disebut dalam Perjanjian 1878 dan Wasiat Pengesahan 1903.”

Wasiat Pengesahan itu ditandatangani Sultan Sulu Jamalul Kiram II, mengesahkan beliau sudah menyerahkan pemilikan Borneo Utara kepada penjajah British.
 
Stampa turut merujuk kepada fakta bahawa tiada sebarang keraguan ditimbulkan oleh Thomas yang menunjukkan bahawa prosiding timbang tara itu akan melanggar kekebalan kedaulatan Malaysia.
 
“Terma itu mendedahkan tiada sebarang keraguan ditimbulkan pada waktu tersebut (i.e., 19 September 2019), sebaik sahaja timbang tara yang dibuat ketika ini dimulakan, menyatakan prosiding yang dijalankan akan melanggar kekebalan kedaulatannya.”
 
Satu lagi tamparan kepada Malaysia adalah perkataan yang digunakan dalam surat Thomas tersebut, yang membawa kepada kesimpulan ia adalah transaksi komersial dan tertakluk kepada timbang tara. 

Pendirian yang diambil oleh Thomas tersebut adalah bercanggah dengan dasar kerajaan ketika ini.

“Subjek tuntutan itu bukan bersifat komersial dan tidak boleh dibawa ke prosiding timbang tara, malah Perjanjian 1878 sendiri tidak mengandungi apa-apa peruntukan timbang tara,” kata Jabatan Peguam Negara dalam kenyataan bersama Kementerian Luar dalam maklum balas kepada keputusan timbang tara itu pada Februari.

Ketika menyimpulkan penemuannya, Stampa sekali lagi merujuk surat Thomas dalam memutuskan Malaysia masih terus mematuhi Perjanjian 1878 tanpa sebarang keraguan.

Beliau memetik satu baris daripada surat Thomas mengenai pembayaran tahunan Malaysia kepada waris sultan Sulu, “..dari 1963 hingga 2012, di mana, ia tidak pernah putus dan berterusan selama 49 tahun”.

“Penimbang tara berpandangan Responden (Malaysia) terus menunaikan Perjanjian 1878 – secara sukarela dan tanpa ragu-ragu - sehingga akhir 2012,” tambah Stampa.

Stampa kemudiannya mengisytiharkan Malaysia gagal menunaikan pembayaran seperti di dalam Perjanjian 1878 dan menambah ia “tidak dapat menunjukkan pada masa yang sama mengikut mana-mana alasan kontrak bagi tindakannya yang tidak menjalankan tanggungjawab-tanggungjawab kontrak tersebut”. 

“Sebaliknya, responden secara sukarela mengakui bahawa ‘… malangnya, pembayaran.. dihentikan pada 2013,” katanya, sekali lagi memetik Thomas.